Warto przypomnieć tych odważnych ludzi. Poniżej przedstawiana została lista nazwisk nie tylko osób wyróżnionych przez Instytut Jad wa-Szem w Jerozolimie tytułem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”, lecz także osób, które pomimo, że wspierały Żydów, nie zostały w ten sposób uhonorowane. Ich zaangażowanie poznane zostało dzięki relacjom bliskich i znajomych, świadectwom ratowanych i ich rodzin, a także archiwaliom. Zestawienie uzupełnia informacja o miejscu, gdzie udzielano pomocy; podane też zostało źródło wiedzy dotyczącej tego faktu.
Osoby pomagające Żydom podczas Holokaustu, nie uhonorowane tytułem „Sprawiedliwy wśród narodów Świata”:
Andrzej Adamczyk; Tarnawa.
Archiwum ŻIH 301/601, relacja: Hecht Józef (ur. 4.10.1920, Łapanów); J. Hera, Polacy ratujący Żydów. Słownik, Warszawa 2014, s. 131; I. Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem podczas ostatniej wojny. Na marginesie pracy Michała Grynberga „Księga sprawiedliwych”, „Rocznik Bocheński”, 1996, t. IV, s. 328 (w artykule zamiast wsi Tarnawa, została błędnie podana wieś Trzciana).
Mieczysław Bębenek; Nowy Wiśnicz.
M. Drożdż, O wiśnickich Żydach, „Wiadomości Wiśnickie” 1995, nr 3, s. 14.
Józef Białka ks.; Nowy Wiśnicz.
M. Drożdż, O wiśnickich Żydach, „Wiadomości Wiśnickie” 1995, nr 4, s. 14.
Borek (położna o tym nazwisku); Bochnia.
Archiwum ŻIH, sygn.. 349/24/1189, s. 34, 37.
Ambroży Borowiec; Buczków.
Magdalena Borowiec, uczennica LO w Brzesku, laureatka konkursu „Znamy wasze imiona. Przywracanie pamięci o przedwojennej żydowskiej społeczności Brzeska”, Brzesko, marzec, 2017; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 328.
Maria Budzyń (Budzyn), Bochnia.
Informacja od członka rodziny ukrywanej; I. Zawidzka, Cisi Sprawiedliwi, „Kronika Bocheńska” nr 5, 2012, s. 29–30.
Kazimierz Chmiel (współpraca z Julią Bugajską i Stanisławą Stelmach), Zbydniów.
https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-chmielow; Hera, Polacy ratujący…, op. cit., s. 320; A. K. Musiał, Lata w ukryciu, t. 1, Gliwice 2002, s. 23–24; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 329.
Rodzina Cichońskich; Brzeźnica.
Odsłonięcie pomnika na grobie rozstrzelanej żydowskiej rodziny – Stowarzyszenie Pamięć i Dialog. Wspólna Historia (brzesko-briegel.pl)
Maria Czekaj i Józef Czekaj; Grobla.
E. Szczygieł, Grobla – wieś mojego dzieciństwa, Gliwice 2007, s. 111; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 331
Kazimierz Czubak i Rozalia Czubak; Kłaj.
Rozmowa z wnuczką Anną Olearczyk z Kłaja, 17.01.2018; Archiwum IPN, 038/256, Akta śledcze w sprawie współpracy z Niemcami podczas okupacji, znęcania się nad ludnością żydowską w getcie Bochnia będąc komendantem policji żydowskiej – przeciw Rosen Szymon, 1947; D. Swałtek-Niewińska, Powiat bocheński, w: Dalej jest tylko noc, red. B. Elgenking i J. Grabowski, W-wa 2018, t. II, s. 618.Gertruda Dragan; Stary Wiśnicz.
R. Możdżeń, Dotyk przeszłości, praca konkursowa dostępna w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Jana Brzękowskiego w Nowym Wiśniczu.
Bronisława Dyląg; Leksandrowa.
Drożdż, O wiśnickich Żydach, „Wiadomości Wiśnickie” 1995, nr 4, s. 14; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 329.
Małgorzata Dziedzic; Bytomsko.
Zbiór materiałów do historii z okresu drugiej wojny światowej „Rocha” na terenie Gminy Trzciana pow. Bochnia wg wskazówek: napisali członkowie kierownictwa konspiracyjnego Stronnictwa Ludowego z czasów okupacji niemieckiej z terenu gminy zbiorowej w Trzcianie pseud. „Leśniczówka” w osobach: Dziedzic Szymon, Janiczek Józef, Łapczyński Józef, Kępa Jan, Muzeum w Bochni, Materiały Depozytowe, ze zbiorów Jana Kaczmarczyka, teka nr 32, s. 12.
Szymon Fasuga z rodziną; Lipnica Dolna.
Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 328; Informacja od Marii Szymkowskiej, 31.03.2016 (ona od uczennicy o nazwisku Paprota, która należała do rodziny Fasugów).
Anna Florek z Dylągów; Leksandrowa.
Drożdż, O wiśnickich Żydach, „Wiadomości Wiśnickie” 1995, nr 3, s. 14; tenże, O wiśnickich Żydach, „Wiadomości Wiśnickie” 1995, nr 4, s. 14.
Maria Fortuna; Leksandrowa.
Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 329.
Walenty Gadowski ks.; Bochnia.
Informacja od Janiny Kęsek, rozmowa z dnia 9.01.2018.
Stanisław Gicala; Wiśnicz Stary.
R. Możdżeń, Dotyk przeszłości, praca konkursowa dostępna w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Jana Brzękowskiego w Nowym Wiśniczu.
Wojciech Gicala; Wiśnicz Stary.
Hera, Polacy ratujący…, op. cit., s. 201; Musiał, Lata…, op. cit., s. 23; R. Możdżeń, Dotyk przeszłości, praca konkursowa dostępna w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Jana Brzękowskiego w Nowym Wiśniczu; I. Zawidzka, Kilka refleksji o Żydach wiśnickich w czasie II wojny, „Wiadomości Wiśnickie” 1993, nr 5, s. 8; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op.cit., s. 329.
Genowefa Golonka i Władysław Golonka; Nowy Wiśnicz.
Hera, Polacy ratujący…, op. cit., s. 203; Musiał, Lata…, op. cit., s. 24; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 329n.
Marcin Gołąb i Aniela Gołąb, Rozdziele.
Relacja Heleny Włosińskiej (ur. 1938), córki Marcina Gołębia, z 7. czerwca 2019. Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 329.
Maria Januszewska; Bochnia, Kraków, Tarnów.
Informacja od syna Andrzeja Januszewskiego, 23.07.2013 i 20.02.2014.
Janina Kaczmarczyk; Wiśnicz Stary.
R. Możdżeń, Dotyk przeszłości, praca konkursowa dostępna w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Jana Brzękowskiego w Nowym Wiśniczu.
Eugeniusz Kaudelko; Bochnia.
Zbiory Muzeum w Bochni, MB-H/1752, O. Szałowski, Z mojego dzienniczka, s. 88; M. Mroczek, Ppor. poż. Eugeniusz Kaudelko. Komendant Zawodowej Straży Pożarnej w Bochni w okresie okupacji niemieckiej, „Wiadomości Bocheńskie” zima 2008/2009, s.13.
Jan Klimek; Lipnica Murowana.
Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 329.
Tomasz Klimek; Łomna.
Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 325.
Andrzej Kowal; Lipnica Murowana.
Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 330.
Józef Kozieja ks.; Nowy Wiśnicz.
Drożdż, O wiśnickich Żydach, „Wiadomości Wiśnickie” 1995, nr 4, s. 14.
Józef Krawczyk; Łąkta Górna.
Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 328.
Władysław Krupa; Bochnia.
Hera, Polacy ratujący…, op. cit., s. 275; S. Kobiela, Z. Zięba, Dr Władysław Krupa, „Wiadomości Bocheńskie” 2002, s. 2–4; K. Niewidok, Władysław Krupa. Legenda Ziemi Bocheńskiej, Bochnia 2013, s. 63n.
Władysław Kuc ks.; Bochnia.
T. Wojciechowski, Kościelne dzieje Bochni 1772 – 1985, Bochnia 2013, s. 534.
Władysław Lalik ks.; Łapczyca.
B. Wnęk, Świadek, „Głos Parafii” 1–3.2003, s. 18–19.
Andrzej Ludwikowski z rodziną; Nowy Wiśnicz.
Hera, Polacy ratujący…, op. cit., s. 293; Musiał, Lata…, op. cit., s. 21–24; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 326–330.
Michał Łuczyński; Nowy Wiśnicz.
Ewidencja poległych, rozstrzelanych i zaginionych w okresie okupacji 1939 – 1945, z. 1. Materiały ZBOWiD-u, a depozycie Muzeum w Bochni, teka 22; D. Swałtek-Niewińska, Powiat bocheński, w: Dalej jest tylko noc, red. B. Elgenking i J. Grabowski, W-wa 2018, t. II, s. 608, 609, 611, 617.
Stefan Łuczyński.
Wykaz strat w ludziach w powiecie bocheńskim w porządku alfabetycznym, z. 2. Materiały ZBOWiD-u, a depozycie Muzeum w Bochni, teka 23.
Antoni Migdał i Michalina Migdał; Łapczyca.
Informacja od rodziny.
Stanisław Mitera; Bochnia.
Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit.IV, s. 325.
Stanisława Nabielec; Chronów.
Archiwum ŻIH, 349/24/766; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 328.
Karol Nowak; Łąkta Dolna.
Zbiór materiałów do historii z okresu drugiej wojny światowej „Rocha” na terenie Gminy Trzciana pow. Bochnia wg wskazówek: napisali członkowie kierownictwa konspiracyjnego Stronnictwa Ludowego z czasów okupacji niemieckiej z terenu gminy zbiorowej w Trzcianie pseud. „Leśniczówka” w osobach: Dziedzic Szymon, Janiczek Józef, Łapczyński Józef, Kępa Jan, Muzeum w Bochni, Materiały Depozytowe, ze zbiorów Jana Kaczmarczyka, teka nr 32, s. 12.
S. Pachuta; Bochnia.
B. Wnęk, Świadek, „Głos Parafii” 1–3.2003, s. 18–19.
Tadeusz Piro; Bochnia.
Informacja od rodziny.
Jan Szczęśniak; Zabierzów.
Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 328.
Marcin Mróz; Łąkta Górna.
Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 328.
Michał Plewa; Lipnica Dolna.
Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 328.
Jan Polek; Lipnica Murowana.
Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 329.
Józef Polek; Lipnica Murowana.
Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 329.
Marian Romański; Nowy Wiśnicz.
Drożdż, O wiśnickich Żydach, „Wiadomości Wiśnickie” 1995, nr 3, s. 14; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 327.
Władysław Ryncarz, Borek.
I.Powell, The Daughter who Sold Her Mother, author-House 2016; relacja Józefa Orlika z Krakowa i Zofii Ryncarz z Bochni, czerwiec 2019; D. Swałtek-Niewińska, Powiat bocheński, w: Dalej jest tylko noc, red. B. Elgenking i J. Grabowski, W-wa 2018, t. II, s. 623, 624, 627, 634.
Onufry Sikora z rodziną. Bochnia.
Informacja od rodziny; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30.
Bronisław Sowa; Lubomierz.
I.Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem podczas ostatniej wojny. Na marginesie pracy Michała Grynberga „Księga sprawiedliwych”, „Rocznik Bocheński”, 1996, t. IV, s. 328.
Stanisława Stelmach (współpraca z Julią Bugajską i Kazimierzem Chmielem); Zbydniów.
Hera, Polacy ratujący…, op. cit., s. 320; Musiał, Lata…, op. cit., s. 23–24, Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 329.
Stefania Stokłosa, siostra Rozalii Czubak (współpraca z Kazimierzem i Rozalią Czubakami); Chełm.
Rozmowa z krewną Anną Olearczyk i siostrzenicą Władysławą Nowak z Kłaja, 17.01.2018; Archiwum IPN, 038/256, Akta śledcze w sprawie współpracy z Niemcami podczas okupacji, znęcania się nad ludnością żydowską w getcie Bochnia będąc komendantem policji żydowskiej – przeciw Rosen Szymon, 1947.
Bronisław Szklarzewicz, Bochnia.
Film „Trzymaj serce przed złamaniem”.
Ludwik Ślęczek (współpraca z Kazimierzem i Rozalią Czubakami); Kłaj.
Archiwum IPN, 038/256, Akta śledcze w sprawie współpracy z Niemcami podczas okupacji, znęcania się nad ludnością żydowską w getcie Bochnia będąc komendantem policji żydowskiej – przeciw Rosen Szymon, 1947.
Stanisław Ślęczek (współpraca z Kazimierzem i Rozalią Czubakami); Kłaj.
Archiwum IPN, 038/256, Akta śledcze w sprawie współpracy z Niemcami podczas okupacji, znęcania się nad ludnością żydowską w getcie Bochnia będąc komendantem policji żydowskiej – przeciw Rosen Szymon, 1947.
Zofia Trojan; Nowy Wiśnicz.
Hera, Polacy ratujący…, op. cit., s. 320; Musiał, Lata…, op. cit., s. 24; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 330.
Wanda Trojanowska i Teofil Trojanowski; Olchawa.
Informacja od rodziny, 2.09.2016.
Józef Truty; Lubomierz.
Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 328.
Józef Wąsik (współpraca z Kazimierzem i Rozalią Czubakami); Kłaj.
Rozmowa z Anną Olearczyk z Kłaja, 17.01.2018; Archiwum IPN, 038/256, Akta śledcze w sprawie współpracy z Niemcami podczas okupacji, znęcania się nad ludnością żydowską w getcie Bochnia będąc komendantem policji żydowskiej – przeciw Rosen Szymon, 1947; D. Swałtek-Niewińska, Powiat bocheński, w: Dalej jest tylko noc, red. B. Elgenking i J. Grabowski, W-wa 2018, t. II, s. 618, 628.
Stanisław Wąsik (współpraca z Kazimierzem i Rozalią Czubakami); Kłaj.
Archiwum IPN, 038/256, Akta śledcze w sprawie współpracy z Niemcami podczas okupacji, znęcania się nad ludnością żydowską w getcie Bochnia będąc komendantem policji żydowskiej – przeciw Rosen Szymon, 1947.
Władysław i Katarzyna (ze Stokłosów) Węglarscy; Chronów.
Informacja pozyskana dzięki panu Sławomirowi Usarzowi, maj 2021; D. Suchorowska-Śliwińska, Stanisław Suchorowski i jego rodzina. 1856-2008. Opowieść o potomkach Jana i Katarzyny z Freidenbergów Suchorowskich z Brzozdowiec, Kraków 2008, s. 198.
Franciszek Włodarczyk (współpraca z Kazimierzem i Rozalią Czubakami); Kłaj.
Rozmowa z Anną Olearczyk z Kłaja, 17.01.2018; Archiwum IPN, 038/256, Akta śledcze w sprawie współpracy z Niemcami podczas okupacji, znęcania się nad ludnością żydowską w getcie Bochnia będąc komendantem policji żydowskiej – przeciw Rosen Szymon, 1947.
Karol Włodarczyk (współpraca z Kazimierzem i Rozalią Czubakami); Kłaj.
Rozmowa z Anną Olearczyk z Kłaja, 17.01.2018.
Krystyna Wnęk; Bochnia.
Informacja od rodziny.
Maria Wojtak; Bochnia.
Informacja od rodziny ukrywanych oraz Archiwum IPN.
Jan Wolanin ks.; Nowy Wiśnicz.
Drożdż, O wiśnickich Żydach, „Wiadomości Wiśnickie” 1995, nr 4, s. 14; P. Szlezynger, The Jewish Quater in Nowy Wiśnicz, „Scripta Judaica Cracoviensia” Kraków 2011, vol. 9, s. 29.
Stanisław Wójtowicz ks.; Bochnia.
S. Pilch ks., Z kręgu wspomnień o ks. infułacie Stanisławie Wójtowiczu (1912–1984), „Currenda” nr 4–6, 1987, s. 235–241; J. Włodarczyk, Stanisław Wójtowicz, „Kronika Bocheńska” nr 11, 2009, s. 30–32; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30.
Genowefa Zembura, córka Rozalii i Kazimierza Czubaków; Kłaj.
Rozmowa z siostrą Władysławą Nowak i siostrzenicą Anną Olearczyk z Kłaja, 17.01.2018; Archiwum IPN, 038/256, Akta śledcze w sprawie współpracy z Niemcami podczas okupacji, znęcania się nad ludnością żydowską w getcie Bochnia będąc komendantem policji żydowskiej – przeciw Rosen Szymon, 1947; D. Swałtek-Niewińska, Powiat bocheński, w: Dalej jest tylko noc, red. B. Elgenking i J. Grabowski, W-wa 2018, t. II, s. 618.
Zakony żeńskie:
Albertynki – Bochnia: Kurek, Dzieci żydowskie w klasztorach…, op. cit., s. 249; M. Odyniec, Dzieci zawieszenia broni, Gdańsk, 1996, s. 93.
Benedyktynki – Staniątki: B. Krasnowolski, Historia klasztoru benedyktynek w Staniątkach, Kraków 1999, s. 402.
Felicjanki – Staniątki: E. Kurek, Dzieci żydowskie w klasztorach: udział żeńskich zgromadzeń zakonnych w akcji ratowania dzieci żydowskich w Polsce w latach 1939-1945, Lublin 2001, s. 243.
Urszulanki – Lipnica Murowana: S. M. Borowicz s., Wspomnienia z 1944 roku, maszynopis, Archiwum Sióstr Urszulanek.
Osoby uhonorowane tytułem „Sprawiedliwy wśród narodów Świata”:
Anna Bereta (współpraca z Marią Kruk, Władysławem Wyrwą); Borówna.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4043882; I. Gutman, Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ratujący Żydów podczas Holokaustu. Polska, Kraków 2009, s. 35; Hera, Polacy ratujący…, op. cit., s. 142; Hera, Polacy ratujący…, op. cit., s. 142; T. Seweryn, Wielostronna pomoc Żydom w czasie okupacji hitlerowskiej, „Przegląd Lekarski” 1967, nr 1, s. 67; Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, Warszawa 1996, part II; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 328.
Julian Bereta, syn Anny Berety; Borówna.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4059734; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 35; Hera, Polacy ratujący…, op. cit., s. 142.
Anna Błasiak, córka Anny Berety; Borówna.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4059039; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 35; Hera, Polacy ratujący…, op. cit., s. 142.
Julia Bugajska (współpraca z Kazimierzem Chmielem i Stanisławą Stelmach); Zbydniów.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4014175; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 72; Hera, Polacy ratujący…, op. cit., s. 320; Musiał, Lata…, op. cit., s. 23–24, Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 329.
Maria Dyrdał-Kiełbasa; Bochnia.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4014710; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 149n; Those Who Helped…, op.cit., part II.
Irena Dźwigaj, córka Władysława Łacnego; Połom Duży.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4014721; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 414; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 326, 328.
Stefania Filo, córka Barbary Wilkosz; Grobla.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4014830; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-wilkoszow; M. Grynberg, Księga Sprawiedliwych, Warszawa 1993, s. 604; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 810n; Szczygieł, Grobla…, op. cit., s. 111; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., t. IV, s. 324.
Stanisław Fischer; Bochnia.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4417688; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30; taż, Sprawiedliwy, „Kronika Bocheńska” nr 5, 2003, s. 37n.
Bronisława Golonka, żona Jana Golonki; Buczyna.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=10293537.
Jan Golonka, mąż Bronisławy Golonki; Buczyna.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=10293498
Adam Janik (26.3.1913 / 1914-1.1.2011), Ujazd.
Bronisława Kluba, żona Stanisław Kluba; Kamyk.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4034919; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-klubow;
W. Bielawski, Zbrodnie na Polakach dokonane przez Hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, Warszawa 1981; Grynberg, Księga…, op. cit., s. 241n;
Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 301n; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 324.
Stanisław Kluba, mąż Bronisławy Kluby; Kamyk.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4037669; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-klubow;
W. Bielawski, Zbrodnie na Polakach dokonane przez Hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, Warszawa 1981; Grynberg, Księga…, op. cit., s. 241n; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 301n; Those Who Helped…, op.cit., part II, s. 76; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 324
Janina Korta, żona Władysława Korty; Sobolów.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=10293483; http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4034945; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 325; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 328.
Władysław Korta, mąż Janiny Korty; Sobolów.
Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 325; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 328.
Anna Kowalik, teściowa Bronisława Przybyłki; Rajbrot.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4039703; Grynberg, Księga…, op. cit., s. 262n; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 337n; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 325.
Janina Kowalik; Bochnia.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4043995; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 339; Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, Warszawa 1997, part III; I. Zawidzka, My i oni, „Kronika Bocheńska”, 2000, nr 3, s. 52–55.
Władysław Kowalik, syn Anny Kowalik; Rajbrot.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4041713; Grynberg, Księga…, op. cit., s. 262n; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 337n; Those Who Helped…, op.cit., part III. Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 325.
Edward Kozub (współpraca z Antoniną Maciuszek i Antoniną Obrał); Gierczyce. http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4015819; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 508; Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, Warszawa 1993, part I.
Maria Kruk (współpraca z Anną Beretą, Władysławem Wyrwą); Łomna.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4058665; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-krukow; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 355.
Józef Kruk, syn Marii Kruk; Łomna.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4058404; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 355.
Janina Kulisiewicz, żona Stanisława Kulisiewicza; Bochnia. http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=11422772; http://swidnica24.pl/sprawiedliwi-wsrod-narodow-swiata-ze-swidnicy/ (dostęp 8.11.2017); Archiwum ŻIH 349/24/914.
Stanisław Kulisiewicz, mąż Janiny Kulisiewicz; Bochnia.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=11422760; http://swidnica24.pl/sprawiedliwi-wsrod-narodow-swiata-ze-swidnicy/ (dostęp 8.11.2017).
Władysław Łacny; Połom Duży.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4015963; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 414; Those Who Helped…, op.cit., part II; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem, s.326.
Antonina Maciuszek (współpraca z Edwardem Kozubem i Antoniną Obrał); Gierczyce.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4016225; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 508; Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, Warszawa 1993, part I.
Maria Melińska-Krajewska; Bochnia.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4408343.
Anna Nizioł, córka Marii Kruk; Łomna.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4058912; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 355.
Antonina Obrał (współpraca z Antoniną Maciuszek i Edwardem Kozubem), Gierczyce.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4016651; http://www.labiryntarium.pl/sylwetki/500-obralowa.html; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 508; Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, Warszawa 1993, part I.
Władysława Paprota, siostra Walerii Przybyłko, córka Anny Kowalik; Rajbrot. http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4016774; Grynberg, Księga…, op. cit., s. 262n; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 337n; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 325, 326.
Felicja Płachcińska; Bochnia.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4044094; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-plachcinskich; Zbiory Muzeum w Bochni, MB-H/4052, Józef Wiener, Wspomnienia okupacyjne; Zbiory Muzeum w Bochni, MB-H/5020, Józef Wiener, Wspomnienia; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 567; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 326n (w artykule błędnie podano imię ukrywającej).
Ludwik Płachciński, syn Felicji Płachcińskiej; Bochnia.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4059775; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-plachcinskich; Zbiory Muzeum w Bochni, MB-H/4052, Józef Wiener, Wspomnienia okupacyjne; Zbiory Muzeum w Bochni, MB-H/5020, Józef Wiener, Wspomnienia; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 567; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 326n.
Bronisław Przybyłko, mąż Walerii Przybyłko; Borówna.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4035212; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-kowalikow; Grynberg, Księga…, op. cit., s. 263; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 337n; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 325n.
Waleria Przybyłko, żona Bronisława Przybyłki, córka Anny Kowalik; Borówna.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4037956; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-kowalikow; Grynberg, Księga…, op. cit., s. 262n; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 337n; Those Who Helped…, op.cit., part III; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 325.
Michał Przybyłko, kuzyn Bronisława Przybyłki; Borówna.
Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., 325, 331.
Jakub Romański; Bochnia.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4060030; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-romanskich; Grynberg, Księga…, op. cit., s. 456n; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 620; Those Who Helped…, op.cit., part III; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 324.
Józef Romański, brat Jakuba Romańskiego; Bochnia.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4044972; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-romanskich; Grynberg, Księga…, op. cit., s. 456n; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit.ych wśród Narodów Świata. Ratujący Żydów podczas Holokaustu. Polska, Kraków 2009, s. 620; Those Who Helped…, op.cit., part III; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30. taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 324.
Maria Romańska, matka Jakuba Romańskiego; Bochnia.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4017209; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-romanskich; Grynberg, Księga…, op. cit., s. 456n; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 620; Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, Warszawa 1996, p. II; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 324; taż, Sprawiedliwy z Bochni, „Kronika Bocheńska” nr 9, 2014, s. 46.
Helena Satoła, córka Bronisławy i Stanisława Klubów; Kamyk.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4017590; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-klubow; W. Bielawski, Zbrodnie na Polakach dokonane przez Hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, Warszawa 1981; Grynberg, Księga…, op. cit., s. 241n; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 301n; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 324.
Franciszek Świątek, mąż Genowefy Świątek; Bochnia.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4035331; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 742; L. Weitzman, S. M. Weitzman, The Rose Temple. A Child Holocaust Survivor’s Vision of Faith, Hope, and Our Collective Future, Washington–Baltimore 2016; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30.
Genowefa Świątek, żona Franciszka Świątka; Bochnia.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4038072; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 742; L. Weitzman, S. M. Weitzman, The Rose Temple. A Child Holocaust Survivor’s Vision of Faith, Hope, and Our Collective Future, Washington–Baltimore 2016; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30.
Janina Świątek, żona Piotra Świątka; Nowy Wiśnicz.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4038073; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-swiatkow; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 742; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30; taż, Kilka refleksji…, op. cit., s. 8; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem …, op. cit., s. 327.
Piotr Świątek, mąż Janiny Świątek; Nowy Wiśnicz.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4035332; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-swiatkow; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 742; Zawidzka, Cisi…, op. cit., s. 29–30; taż, Kilka refleksji…, op. cit., s. 8; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 327.
Maria Święch, córka Marii Kruk; Łomna.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4044910; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 355.
Franciszek Wawszczyk; Wola Wieruszycka.
Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 329.
Adam Wilkosz, syn Barbary Wilkosz; Grobla.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4058944; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-wilkoszow; Grynberg, Księga…, op. cit., s. 604; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 810n; Szczygieł, Grobla…, op. cit., s. 111; Zawidzka, Cisi Sprawiedliwi, „Kronika Bocheńska” nr 5, 2012, s. 29–30; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 324.
Barbara Wilkosz; Grobla.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4045031; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-wilkoszow; Grynberg, Księga…, op. cit., s. 604; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 810n; Szczygieł, Grobla…, op. cit., s. 111; I. Zawidzka, Cisi Sprawiedliwi, „Kronika Bocheńska” nr 5, 2012, s. 29–30; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 324.
Jan Wilkosz, syn Barbary Wilkosz; Grobla.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4058463; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-wilkoszow; Grynberg, Księga…, op. cit., s. 604; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 810n; Szczygieł, Grobla…, op. cit., s. 111; Zawidzka, Cisi Sprawiedliwi, „Kronika Bocheńska” nr 5, 2012, s. 29–30; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 324.
Tomasz Wilkosz, syn Barbary Wilkosz; Grobla.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4058740; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-wilkoszow; Grynberg, Księga…, op. cit., s. 604; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 810n; Szczygieł, Grobla…, op. cit., s. 111; Zawidzka, Cisi Sprawiedliwi, „Kronika Bocheńska” nr 5, 2012, s. 29–30; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 324.
Władysław Wyrwa (współpraca z Anną Beretą, Marią Kruk); Łomna.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4018319; https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-wladyslaw-wyrwa; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 847n; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 326.
Jan Wyrwicz z rodziną; Bochnia.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=5338601; http://niezalezna.pl/41231-izrael-dziekuje-polakom; https://twitter.com/sprawiedliwiPL/status/810768172252938240; https://wpolityce.pl/polityka/157312-przyznano-medale-sprawiedliwy-wsrod-narodow-swiata-otrzymali-je-przedstawiciele-trzech-polskich-rodzin-ktore-ratowaly-zydow; http://www.rp.pl/artykul/1008433-Medale-Sprawiedliwych-w-Poznaniu.html; http://www.udyomedia.pl/def-Jan_Wyrwicz.html;
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Wyrwicz; D. Matuszewski, „Powiat Grodziski wczoraj i dziś”, Grodzisk Wielkopolski 2014, s. 137n.
Leon Żmudzki, mąż Zofii Żmudzkiej; Ispina.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4411584
Zofia Żmudzka, żona Leona Żmudzkiego; Ispina.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4411884
Osoby związane z Bochnią i okolicą, w czasie okupacji działające poza regionem bocheńskim:
Bednarska-Łuczak Zofia; Gródek Jagielloński.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4013853; A. Bednarski, Odwaga i wrażliwość, „Wiadomości Bocheńskie” 1996, nr 1, s. 25; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 33n; Those Who Helped…, op.cit., part II; I. Zawidzka, Cisi Sprawiedliwi, „Kronika Bocheńska” nr 5, 2012, s. 29–30; taż, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 326, 331.
Irena Kaszuba–Szuba.
M. Żychowska, Harcerstwo Bocheńskie, 1912–1939, Tarnów 1990, s. 52.
Jan Kot; poza rejonem bocheńskim.
Informacja od rodziny; I. Zawidzka, Cisi Sprawiedliwi, „Kronika Bocheńska” nr 5, 2012, s. 29–30.
Dionizy Strzelbicki, syn Katarzyny i Włodzimierza Strzelbickich; Kołomyja.
ttp://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4041910; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 699n; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 326.
Napoleon Strzelbicki, syn Katarzyny i Włodzimierza Strzelbickich; Kołomyja.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=10945982; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 699n; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 326.
Teresa, Strzelbicka, córka Katarzyny i Włodzimierza Strzelbickich; Kołomyja.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=10945986; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 699n; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 326.
Włodzimierz Strzelbicki, mąż Katarzyny Strzelbickiej; Kołomyja.
http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4039807; Gutman, Księga Sprawiedliwych…, op. cit., s. 699n; Zawidzka, O pomocy Żydom w Bocheńskiem…, op. cit., s. 326.